Danse macabre (taniec śmierci) to motyw wywodzący się z późnego średniowiecza. Śmierć i taniec to dziwne i zaskakujące połączenie. Bo przecież te dwa elementy: ostateczne zatrzymanie, którym jest śmierć i witalność, ruch i radość, które można skojarzyć z tańcem, nie bardzo do siebie pasują. Niemniej na przestrzeni czasu nieustannie trwa ten makabryczny karnawał, gdzie ludzie dotknięci kosą śmierci robią miejsce innym i korowód trwa w nieskończoność. W tym tańcu mieszają się osoby różnych stanów, gdyż śmierć dotyczy każdego bez względu na stan urodzenia czy posiadania.
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Dobry psycholog powiedziałby pewnie: to zależy. Bo miasta, jako że są wytworem człowieka, w istocie przypominają ludzi. Mamy tu więc elementy na pokaz: piękne fasady, zadbane witryny, przyciągające i zapraszające neonowe reklamy. We wnętrznościach miasta są zaś przytulne kawiarnie, cudowne teatry, sklepy z dobrymi towarami albo tanim szmelcem. Są tu też ciemne, ponure i śmierdzące moczem zaułki, gdzie nikt nie chce zostać na dłużej. Uliczki jak układ krwionośny, parki-płuca miasta, ważne budynki jak ważne organy wewnętrzne. Nawet emocje miasta są w gruncie rzeczy naszymi emocjami: nerwowością, gwałtownością albo uśpieniem i melancholią. Miasta są jak ich twórcy. Piękne i brzydkie jednocześnie. Dają możliwości rozwoju i odbierają energię. Bywają przyjazne lub wrogie. To zależy. Zależy od nastawienia, poziomu akceptacji, na który jesteśmy w stanie się wzbić. Zależy od etapu życia. Zależy też, do czego tę miejską przestrzeń porównać. Najpiękniejsze miasto nie może konkurować urodą z cudami natury. W górach czy na odludnych plażach lub w szumiącym, zielonym lesie człowiek czuje się bardziej zrelaksowany, pogodny, spokojny. Dowodzą tego badania naukowe. Obserwując nieskalaną przez człowieka przyrodę, trudno nie zgodzić się z tezą, że Wielki Architekt wspaniałe zaprojektował przestrzeń świata. A człowiek, niezależnie jak bardzo by się starał, ostatecznie ponosi klęskę na tym polu.
Utwory autotematyczne to takie, które dotyczą twórcy czy procesu tworzenia. W takich utworach osobę mówiącą możemy utożsamić z autorem.
Tworzenie wiąże się z różnymi odczuciami. Może to być poczucie misji, pasja, chęć wybicia się ponad przeciętność, radość albo udręka związana mozolnym poszukiwaniem słów na opisanie złożoności świata. Czasem autorowi towarzyszy kompleks boga, czasem talent postrzega jako dar, którego nie wolno mu zmarnować.
Autotematyzm pojawia się w utworach epickich, dramatycznych i lirycznych. W tym wpisie wezmę na tapet kilka wierszy.
Retoryka czyli sztuka wygłaszania przemówień narodziła się i rozkwitła już w starożytności. Dobry mówca potrafi porwać tłumy, przekonać do swoich racji, wpłynąć na innych i osiągać nawet najbardziej wyrafinowane cele. Oratorskie wystąpienie publiczne wymaga odwagi, pewności siebie, merytorycznego przygotowania i znajomości kilku przynajmniej chwytów retorycznych.
Temat wypracowania maturalnego w 2020 roku brzmiał: „Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Wesela, do całego dramatu Stanisława Wyspiańskiego oraz do wybranego tekstu kultury.”
W tym wpisie skupię się na dramacie Wyspiańskiego, bo wybór innych tekstów kultury wykorzystujących elementy fantastyczne jest tak bogaty, że na pewno każdy maturzysta potrafi wskazać i opisać kilka takich utworów.
