„Ziele na kraterze” – gawęda o przerwanym szczęściu

„Ziele na kraterze” Melchiora Wańkowicza to powieść autobiograficzna, wspomnieniowa, utrzymana w konwencji gawędy. Gawęda wywodzi się z tradycji kultury szlacheckiej i odznacza swobodą języka, licznymi dygresjami, zwrotami do słuchaczy, powtórzeniami, tak jak to bywa w ustnych opowieściach. Istotnie narracja „Ziela na kraterze” prowadzona w pierwszej osobie snuje się niczym sentymentalna opowieść o czasach, które bezpowrotnie przeminęły. Narracja przechodzi często w trzecioosobową, autor stosuje także czas przeszły na zmianę z teraźniejszym, co jest charakterystyczne dla reportażu. W części wydarzeń autor, czyli tata – King bierze udział, a część z nich jest oparta na opowieściach, relacjach szczególnie mamy, pani Zofii Wańkowiczowej zwanej pieszczotliwie przez rodzinę Królikiem.

Czytaj dalej „Ziele na kraterze” – gawęda o przerwanym szczęściu

„Sonety krymskie” – romantyczny pamiętnik z podróży

Co to jest sonet?

Sonet to gatunek liryczny, który wykształcił się w średniowiecznych Włoszech. Mistrzami tej formy byli Dante Alighieri i F. Petrarka. Sonet jest utworem składającym się z czterech strof. Dwie pierwsze mają po cztery wersy i zawierają opis, a dwie trzywersowe mają charakter refleksyjny. 

W jakich okolicznościach powstały „Sonety krymskie”?

Adam Mickiewicz napisał „Sonety krymskie” po wyprawie na Krym, którą odbył w 1825 roku. Jest to cykl utworów opisujących niezwykłą, tajemniczą i dziką przyrodę Krymu i będących jednocześnie refleksją nad ludzkim życiem. Cykl składa się z 18 utworów.

Kim jest bohater „Sonetów krymskich?”

Bohaterem lirycznym „Sonetów krymskich” jest pielgrzym wrażliwy na piękno przyrody, samotny wygnaniec, bohater romantyczny pogrążony w tęsknocie za ojczyzną. Obserwuje on uroki krymskiego krajobrazu i snuje refleksje. Jego przewodnikiem jest Mirza, człowiek Wschodu czujący potęgę orientalnej przyrody i pełen pokory wobec niej.

Czytaj dalej „Sonety krymskie” – romantyczny pamiętnik z podróży

„Artysta” czyli Kogut z dużymi ambicjami

Sławomir Mrożek (1930-2013) jest autorem dramatów, satyrycznych opowiadań, felietonów, powieści i innych tekstów prozatorskich. Co ciekawe, zadebiutował jako rysownik.

Utwory Mrożka dotykają tematyki filozoficznej, obyczajowej, psychologicznej i politycznej.

W szkole podstawowej i gimnazjum proponuje się do omówienia opowiadania „Słoń”, „Wesele w Atomicach”, „Śpiąca Królewna” czy „Artysta”. Ten ostatni utwór znalazł się na liście lektur obowiązkowych, więc na nim się skupię, ale zachęcam do przeczytania także innych opowiadań. Najważniejsza jest dobra zabawa, a lektura opowiadań Mrożka jest jedną z lepszych odmian dobrej zabawy;)

O czym jest „Artysta”?

Można powiedzieć, że jest to opowiadanie o zbyt wygórowanej ambicji pewnego Koguta, który marzył, by zostać artystą.  Z ogłoszenia prasowego dowiedział się, że pewien Cyrk poszukuje zwierząt. Postanowił się zgłosić. Marzył o sławie i pieniądzach, a może nawet o wyjeździe za granicę. W drodze do Cyrku towarzyszył mu Lis oraz narrator. Gdy dotarli na miejsce, dyrektor przyjął ich na świeżym powietrzu i zapytał o godność Koguta. Ten bez wahania skłamał, że jest lwem. Zapytany czy jest tego pewien, stwierdził, że może być ewentualnie tygrysem. Dyrektor niezbity z tropu poprosił, by Kogut zaryczał, co ten oczywiście zrobił. Tak jak umiał. Dyrektor Cyrku, owszem, pochwalił kandydata, ale stwierdził również, że są lepsze lwy i może go zatrudnić, ale jako koguta. Niedoszły artysta obraził się i parsknął, że nie będzie udawał ptaka dla przyjemności dyrektora. W drodze powrotnej narrator i świadek całej sytuacji zapytał o powód udawania lwa. Kogut milczał, ale Lis odpowiedział narratorowi pytaniem retorycznym, czy widział kiedy artystę bez ambicji.

Czytaj dalej „Artysta” czyli Kogut z dużymi ambicjami