Egzamin maturalny, gimnazjalny oraz w tym roku egzamin ósmoklasisty zbliżają się wielkimi krokami. Ostatnim zadaniem w arkuszu jest oczywiście wypracowanie, które zwykle ma charakter przekrojowy. Jak przygotować się do pisania wypracowania, którego temat nie jest znany? Najlepiej uporządkować swoją wiedzę dotyczącą lektur czy innych tekstów kultury wokół częstych motywów i toposów literackich. Pamiętać trzeba, że każdy arkusz egzaminacyjny zawiera teksty źródłowe, które zwykle zawierają podobny motyw np. praca, tęsknota, młodość, wędrówka itd. Temat wypracowania również będzie związany z ogólnym motywem sprawdzianu.
Jaka jest różnica pomiędzy motywem a toposem?
Motyw to po prostu jakiś element świata przedstawionego w utworze np. smok, poszukiwanie skarbu, dziecko itd. Właściwie wszystko, co pojawia się w danym utworze można nazwać motywem. Natomiast topos to motyw, który często się powtarza na przestrzeni jednej epoki czy w ogóle w kulturze. Mówiąc obrazowo, artyści kolejnych epok przekazują sobie toposy niejako z rąk do rąk. Nawiązują do nich, powielają, komentują bądź modyfikują, by osiągnąć nową jakość artystyczną.
Kolejne artykuły stanowią powtórkę częstych motywów i toposów pojawiających się w literaturze. Warto kojarzyć z każdym z nich przynajmniej kilka utworów z kanonu lektur, żeby pisząc wypracowanie, wykazać się znajomością literatury. Maturzysta czy gimnazjalista może oczywiście odwołać się do lektur omawianych na wcześniejszych etapach edukacji, ale warto skupić się jednak na tych pozycjach, które są obowiązkowe na etapie aktualnym.
Właściwie często jedną lekturę można powiązać z kilkoma różnymi motywami, dlatego nie należy się bardzo martwić, widząc taką wielość motywów. Zawsze warto też znać kilka opowieści biblijnych czy mitów, gdyż tam z pewnością znajdziemy potrzebne przykłady.
Poniżej linki do opracowanych motywów:
Motyw miłości
Motyw cierpienia
Motyw buntu
Motyw śmierci
Motyw miasta
Motyw wsi
Motyw rycerza
Motyw kobiety
Motyw przemijania
Motyw władzy
Motyw utopii
Motyw labiryntu
Motyw wolności
Motyw dziecka
Motyw matki/ojca
Motyw rodziny
Motyw ogrodu
Motyw nauki
Motyw wojny
Motyw Żydów
Motyw ojczyzny
Motyw snu
Motyw szaleństwa
