Ważne motywy i toposy literackie

Egzamin maturalny, gimnazjalny oraz w tym roku egzamin ósmoklasisty zbliżają się wielkimi krokami. Ostatnim zadaniem w arkuszu jest oczywiście wypracowanie, które zwykle ma charakter przekrojowy. Jak przygotować się do pisania wypracowania, którego temat nie jest znany? Najlepiej uporządkować swoją wiedzę dotyczącą lektur czy innych tekstów kultury wokół częstych motywów i toposów literackich. Pamiętać trzeba, że każdy arkusz egzaminacyjny zawiera teksty źródłowe, które zwykle zawierają podobny motyw np. praca, tęsknota, młodość, wędrówka itd. Temat wypracowania również będzie związany z ogólnym motywem sprawdzianu.

Jaka jest różnica pomiędzy motywem a toposem?

Motyw to po prostu jakiś element świata przedstawionego w utworze np. smok, poszukiwanie skarbu, dziecko itd. Właściwie wszystko, co pojawia się w danym utworze można nazwać motywem. Natomiast topos to motyw, który często się powtarza na przestrzeni jednej epoki czy w ogóle w kulturze. Mówiąc obrazowo, artyści kolejnych epok przekazują sobie toposy niejako z rąk do rąk. Nawiązują do nich, powielają, komentują bądź modyfikują, by osiągnąć nową jakość artystyczną.

Kolejne artykuły stanowią powtórkę częstych motywów i toposów pojawiających się w literaturze. Warto kojarzyć z każdym z nich przynajmniej kilka utworów z kanonu lektur, żeby pisząc wypracowanie, wykazać się znajomością literatury. Maturzysta czy gimnazjalista może oczywiście odwołać się do lektur omawianych na wcześniejszych etapach edukacji, ale warto skupić się jednak na tych pozycjach, które są obowiązkowe na etapie aktualnym.

Właściwie często jedną lekturę można powiązać z kilkoma różnymi motywami, dlatego nie należy się bardzo martwić, widząc taką wielość motywów. Zawsze warto też znać kilka opowieści biblijnych czy mitów, gdyż tam z pewnością znajdziemy potrzebne przykłady.

Poniżej linki do opracowanych motywów:

Motyw arkadii

Motyw miłości

Motyw tęsknoty

Motyw młodości

Motyw starości

Motyw strachu

Motyw cierpienia

Motyw tworzenia

Motyw theatrum mundi

Motyw wędrówki

Motyw buntu

Motyw śmierci

Motyw miasta

Motyw wsi

Motyw rycerza

Motyw kobiety

Motyw przemijania

Motyw władzy

Motyw utopii

Motyw labiryntu

Motyw wolności

Motyw dziecka

Motyw matki/ojca

Motyw rodziny

Motyw ogrodu

Motyw nauki

Motyw wojny

Motyw Żydów

Motyw ojczyzny

Motyw snu

Motyw zbrodni i kary

Motyw szaleństwa

Leave a Reply