Obecnie nie ma już gimnazjów i egzaminów gimnazjalnych, które zostały zastąpione egzaminem ósmoklasisty po szkole podstawowej. Pod linkiem znajdziecie stronę z powtórkami.
Wpis zostawiam z sentymentu za tym, co minęło;)
Jak przygotować się do egzaminu gimnazjalnego z języka polskiego? Kiedy zacząć powtarzać materiał? Po co w ogóle się uczyć? No i przede wszystkim czego się uczyć? Znajdziecie tutaj odpowiedzi na te pytania.
Wielu moich uczniów zdało egzamin z dużym jak dla siebie sukcesem. Poprawiłam przez wiele lat setki prac egzaminacyjnych. Tutaj na blogu zamieszczam serię artykułów, które pozwolą przygotować się do egzaminu z języka polskiego.
Gramatyka
Dzięki wiedzy z gramatyki możemy poprawnie posługiwać się językiem mówionym i pisanym. Znajomość reguł gramatycznych pozwala na poprawne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym budowanie zdań. Umiejętność ta jest nie do przecenienia nawet w dzisiejszej zinformatyzowanej rzeczywistości.
Zacząć trzeba od fonetyki, która jest nauką o dźwiękach mowy ludzkiej. W drugiej części artykułu o fonetyce znajdziecie informacje o upodobnieniach oraz akcencie. Wiedza z fonetyki pomaga w nauce ortografii. Kolejny dział gramatyki to słowotwórstwo, które zajmuje się budową wyrazów. Potem należy powtórzyć fleksję, czyli przypomnieć części mowy i ich odmianę. Na koniec pozostaje składnia, czyli nauka o budowie zdań. Cześć druga artykułu o składni zawiera informacje o rodzajach zdań oraz ich analizy.
Teoria literatury
Świadomy czytelnik powinien znać przynajmniej podstawowe pojęcia związane z literaturą. Pojęcia te to przede wszystkim: rodzaje literackie (epika, liryka i dramat). W obrębie każdego rodzaju literackiego znajdują się gatunki literackie. W przypadku epiki są to bajka, baśń, legenda, romans rycerski, nowela, opowiadanie, powieść, przypowieść oraz powiastka filozoficzna. Najważniejsze gatunki liryczne to fraszka, pieśń, hymn oraz tren. Dramat dzieli się na tragedię, komedię i dramat właściwy.
Powtórki należy zacząć od zapoznania się z rodzajami literackimi. Opis najważniejszych gatunków narracyjnych znajduje się we wpisie o gatunkach epickich. Do literatury pięknej zalicza się również poezję, której gatunki opisane są w artykule o gatunkach lirycznych. Ostatni rodzaj literacki to dramat. Osobny wpis dotyczy gatunków dramatycznych. Ballada i satyra należą do gatunków synkretycznych, czyli łączących cechy trzech rodzajów literackich, co jest opisane tutaj. Zabiegi artystyczne mające na celu wywołanie określonych emocji u odbiorcy opisane są w artykule o środkach stylistycznych.
Lektury z gimnazjum
W trakcie gimnazjum omówiliście wiele lektur należących do kanonu literatury. Przed egzaminem warto przypomnieć sobie ich treść, motywy, które w nich występują. To na pewno pomoże podczas pisania rozprawki, charakterystyki lub opowiadania.
W podstawie programowej gimnazjum wyróżniono 5 pozycji, które należy znać w całości i szczegółowo: wybór fraszek, Trenów i Pieśni Kochanowskiego, wybór bajek i satyr Ignacego Krasickiego, Dziady część II Adama Mickiewicza, Zemsta Aleksandra Fredry oraz Krzyżacy Henryka Sienkiewicza. W tych artykułach oprócz opracowania lektur znajdziecie również życiorysy autorów oraz informacje o gatunkach literackich.
Epoki literackie
Epoka to pewien odcinek w czasie charakteryzujący się specyficznym sposobem myślenia, patrzenia na rolę artysty i w ogóle na miejsce człowieka w świecie. Granicę pomiędzy epokami wyznacza zwykle jakieś wydarzenie np. data wydania Ballad i romansów Adama Mickiewicza rozpoczyna romantyzm w Polsce, natomiast pozytywizm zaczyna się, gdy stłumione zostaje ostatnie duże powstanie i nadzieje na odzyskanie niepodległości poprzez walkę gasną. Zauważono, że kolejne epoki ciążą ku przeciwnym biegunom, co przedstawia poniższy schemat. To taka walka serca z rozumem. Przykładowo antyk, renesans czy oświecenie skłaniają się w stronę racjonalizmu, poznania na drodze rozumu i doświadczenia. Natomiast średniowiecze, barok czy romantyzm to epoki bardzo uduchowione, gdzie prym wiedzie wiara i uczucie.
Krótki przegląd epok literackich znajduje się tutaj
Formy wypowiedzi
Tworzenie własnej wypowiedzi pisemnej nie jest sztuka łatwą. Trzeba pamiętać o formie i stylu, pisać na temat i uniknąć błędów. Jak napisać wypracowanie? Na czym trzeba się skupić, pisząc rozprawkę, charakterystykę czy opowiadanie? Przypomnienie tych form wypowiedzi jest tutaj. A na koniec krótki przegląd użytkowych form wypowiedzi takich jak zaproszenie, ogłoszenie, list, reklama, instrukcja, dedykacja, podanie czy życiorys.
Tematy wypracowań na egzaminie
Najczęściej jest to rozprawka. W roku 2019 tematem z języka polskiego było: Czy warto bronić własnych przekonań?, w roku 2018: Wybory życiowe a wyznawane wartości, w roku 2017: Czy marzenia mają sprawczą moc?.
